بوی نوروز از سعدی

برآمد باد صبح و بوی نوروز		به کام دوستان و بخت پیروز
مبارک بادت این سال و همه سال		همایون بادت این روز و همه روز
چو آتش در درخت افکند گلنار		دگر منقل منه آتش میفروز
چو نرگس چشم بخت از خواب برخاست		حسدگو دشمنان را دیده بردوز
بهاری خرمست ای گل کجایی		که بینی بلبلان را ناله و سوز
جهان بی ما بسی بودست و باشد		برادر جز نکونامی میندوز
نکویی کن که دولت بینی از بخت		مبر فرمان بدگوی بدآموز
منه دل بر سرای عمر سعدی		که بر گنبد نخواهد ماند این گوز
دریغا عیش اگر مرگش نبودی		دریغ آهو اگر بگذاشتی یوز

 

داستان ضامن آهو

ضامن آهو: این لقب برای امام رضا علیه السلام در میان قاطبه مردم ایران رواج دارد. در مغازه های منتهی به حرم امام رضا علیه السلام پرده های نقاشی نصب است که در آن تمثال امام رضا را در حالی که آهویی را در پناه خود گرفته و نیز صیادی با تیر و کمان و سگ شکاریش رسم کرده اند. یا اینکه آهوی بیچاره ایی  را خشک کرده و مردم را تشویق می کنند که در کنار این آهو و تابلو عکس یادگاری بگیرند.داستان ضامن آهو را مردم چنین تعریف می کنند که روزی صیادی در بیابان طوس آهویی را دنبال می کند. اتفاقاً امام رضا در آن نواحی تشریف فرما بودند و آهو به امام پناه می برد امام حاضر می شود مبلغی را به آن شکارچی بپردازد تا او آهو را آزاد سازد ولی صیاد نمی پذیرد. در این زمام آهو به زبان می آید و به امام عرض می کند که من دو بچه شیری دارم که گرسنه اند و چشم براهند و حالا شما ضمانت مرا نزد این ظالم بفرمائید که بروم و بچگانم را شیر بدهم و برگردم و خود را تسلیم صیاد کنم. امام هم ضمانت آهو را می کند و آهو می رود و به سرعت بر می گردد ، شکارچی که این وفای به عهد آهو و وقتی می فهمد که ضامن آهو امام است  منقلب می شود و آهو را آزاد می کند. البته این داستان عامیانه است و شکل مستند آن در کتاب عیون اخبار الرضا از شیخ صدوق چنین آمده است که ابومنصور محمد بن عبدالرزاق طوسی که حاکم طوس بوده روایت کرده « در روزگار جوانی نظر خوشی به طرفداران این مشهد نداشتم و در راه متعرض زایران می شدم و لباس ها و خرجی و نامه ها و حواله هایشان را به ستیزه می ستاندم روزی به شکار بیرون رفتم و یوزی را به دنبال آهویی روانه کردم یوز هم چنان دنبال آهو می دوید تا به ناچار آهو را به پای دیوار پناهید و آهو ایستاد و یوز روبرویش ایستاد ولی به او نزدیک نمی شد هرچه کوشش کردیم که یوز به آهو نزدیک شود یوز نمی جست و از جای خود تکان نمی خورد ولی هر وقت که آهو از جای خود دور می شود یوز هم او را دنبال می کرد اما همین که به دیوار پناه می رد یوز باز می گشت تا آنکه آهو به سوراخ لانه مانندی در دیوار آن مزار داخل شد  من وارد رباط ( تعبیر جالبی از مزار امام رضا علیه السلام در آن عصر) شدم و از ابی نصر مقری پرسیدم که آهویی که هم الان وارد رباط شد کو؟ گفت ندیمش آن وقت به همان جایی که آهو داخلش شده بود در آمدم و پشگل های آهو و رد پیشابش را دیدم ولی خود آهو را ندیدم .پس با خدای تعالی پیمانه بستم که از آن پس زایران را نیازارم و جز از راه خوبی و خوشی با آنانم در نیایم و از آن پس هر گاه کار دشواری به من روی می آورد و گرفتاری پیدا می کردم بدین مشهد روی و پناه می آوردم...».(احمد مهدوی دامغانی، داستان ضامن آهو و گردآورنده شاهنامه منثور، جشن نامه استاد مدرس رضوی ، زیر نظر ضیاء الدین سجادی، انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی، تهران، 2536،ص 469.).لازم به تذکر است که داستان ضامن آهو توسط رسول اکرم و نیز داستان وفای به عهد قبل از دوره امام رضا علیه السلام در متون آمده است.

Classical Arabic Biography

Classical Arabic Biography: The Prophet s in the age of al – ma,mun.

                                                     By: Michel Cooperson.

Published by; Press Syndicate of The university of Cambrige.

زندگی نامه نویسی عربی :وارثان پیامبران در عصر مآمون . کتابی از مایکل کوپرسن که در سال 2000 م وسیله دانشگاه کمبریج در 211 صفحه منتشر شده است.

کوپرسن در سال 1994م مدرک دکتری را در رشته زبانها و تمدنهای شرق نزدیک از دانشگاه هارواردکسب کرد و در سال 2004 م به عنوان استاد عربی در دانشگاه کالیفرنیا در لوس آنجلس مشغول به کار شد.

کوپرسن کتاب مذکور را به دو بخش تقسیم کرده است: بخش اول شامل : مقدمه ، تشکر و قدردانی ، لیست اختصارات و یادداشتهایی در خصوص تلفظ حروف و نظم تاریخی و واژه نامه می باشد.

سپس متن اصلی به پنج بخش و یک ضمیمه تقسیم به قرار ذیل تقسیم شده است:

1-گسترش نوع 2- خلیفه المأمون 3- امام علی الرضا (ع) 4- احمد بن حنبل محدث 5- بشر حافی عزلت نشین . ضمیمه در خصوص مقتضیات مرگ علی الرضا (ع) است و در آخر کتابنامه و فهرست اعلام ذکر شده است.

کوپرسن در این کتاب زندگی نامه سنتی (پیش مدرن) عرب را به عنوان منبع عظیمی مطرح کرده که خدمات ارزنده ایی به تاریخ تمدن اسلام کرده است. او زندگی نامه را بایگانی مسلمانان می داند که ادبیات عرب شامل آن می شود در اصل ادبیات عرب در برگیرنده زندگی نامه های صدها هزار مسلمان (گاهی غیرمسلمانان) از نظامیان و دانشمندان تا عاشقان و مجنونان است.

کوپرسن در ابتدای کتاب در خصوص مبداء و گسترش زندگی نامه در میان اعراب صحبت کرده و متذکر شده که چگونه دانشمندان مسلمان برای بازسازی زندگی نامه های شخصیتها و اوضاع سیاسی ،فرهنگی و مذهبی از آن سود برده اند.

نویسنده بر این اساس به بررسی داستان زندگی شخصیتهای تاریخی مهم دوره مأمون یعنی امام شیعی علی الرضا (ع) و دانشمند محدث سنی احمد بن حنبل و زاده گوشه نشین بشر حافی پرداخته است. هر کدام از این شخصیتها در این کتاب نماینده یک سنت وراثت سیاسی و معنوی از پیامبر معرفی شده اند که نویسنده زندگی آنها را براساس زندگی نامه هایشان و نیز زندگی نامه دیگر شخصیت مطرح در کتاب که به عنوان رقیب یا هم پیمان تعبیر شده است ،مورد تحقیق و بررسی قرار داده است.